Laparoskopik Cerrahi
Gelişen teknolojiyle birlikte artık cerrahi operasyonların önemli bir bölümü laparoskopi yani
kapalı teknikle yapılabiliyor. Bu ameliyatlar büyük kesi olmadan, uygun vakalarda hatta
pankreas kanseri cerrahisi gibi çok zor ameliyatlarda bile başarılı sonuçlar veriyor.
Hastanede kalış süresini kısaltması, hastaların daha kısa sürede günlük aktivitelerine
dönebilmesine olanak sağlıyor. Kayseri Özel Erciyes Hastanesi cerrahları ve kadın doğum ve
hastalıkları uzmanları laparoskopik cerrahi hakkında bilgi verdi.

Laparoskopik cerrahi nedir?
Genellikle göbek deliğinden ucunda kamera bulunan ince bir aletin karın içine
sokularak karın içindeki organların görüntülenmesi ve ameliyat yapması işlemine
laparoskopik cerrahi denmektedir. Laparoskopik cerrahide karnın farklı yerlerine 0.5
veya 1 cm genişliğinde aletler yerleştirilmektedir ve cerrahi bu aletler ile
yapılmaktadır.

Laparoskopik cerrahi hangi hastalıklarda uygulanır?
Laparoskopik cerrahi karın içi ameliyatlarının tamamında kullanılabilmektedir.
Örneğin apandisit ve safra kesesinin alınması, , karın bölgesindeki tümörlerin
çıkarılması, mide ve bağırsaklarla ilgili hastalıklarda, obezite cerrahisinde, karın ya da
kasık bölgesindeki fıtıkların tedavisinde, karaciğer, kolon gibi organların kısmen ya da
tamamen çıkarılmasında rahatlıkla uygulanabilmektedir.

Laparoskopik cerrahi karın içi ameliyatlarının tamamında kullanılabilmektedir örneğin
apandisit ve safra kesesinin alınması, karın bölgesindeki tümörlerin çıkarılması, mide
ve bağırsaklarla ilgili hastalıklarda, obezite cerrahisinde, karın ve kasık bölgesindeki
fıtıkların tedavisinde, karaciğer ve kolon gibi organların kısmen ya da tamamen
çıkarılmasında rahatlıkla uygulanabilmektedir.

Kadın doğumun sezeryan hariç bütün cerrahi islemlerde laparoskopik cerrahi
kullanılmaktadır.

Laparoskopik cerrahi nasıl yapılır?
Hastalar öncelikle genel anestezi ile uyutulur. Bir sonraki aşamada hastanın göbek
deliğinden içeriye sokulan bir iğne ile karın boşluğu, CO2 (karbondioksit) gazı ile
şişirilir. Böylece karın içi organlar daha net görülür ve ameliyat bölgesinde gerekli
çalışma alanı oluşturulur. Sonrasında karın içine yerleştirilen kamera sayesinde karın
içi aydınlatılır. Bu kamera karın içindeki tüm görüntüleri ekrana aktarır. Bu sayede
hastalık ve mevcut sorunlar doğrudan, rahat biçimde görülebilir. Ameliyatta karnın
farklı bölgelerinden delikler açılır. Bu deliklerden içeri yardımcı aletler yerleştirilir ve
laparoskopik cerrahi gerçekleştirilir. Laparoskopik cerrahi kansız ve bıçaksız ameliyat
olarak da bilinir.

Hızla gelişen teknolojiyle birlikte laparoskopi cihazları oldukça gelişmiş, gerek ışık
kaynağı gerekse görüntüleme sistemi olarak tüm cihazlar minimum boyutlara getirilip
tek bir boru içine konulmuştur. Önceden tanı amaçlı kullanılan bu teknik artık cerrahi
olarak da kullanılmaktadır. Önceleri safra kesesi ameliyatında kullanılan laparoskopik
cerrahi tekniği geliştirilerek karın içindeki tüm ameliyatların laparoskopik olarak
yapılabilmesi sağlanmıştır. Günümüzde neredeyse tüm organların ameliyatları laparoskopik yapılabilir olmuştur.

Laparoskopik cerrahi hakkında sık sorulan sorular

Laparoskopik cerrahide kaç delik açılır?
Laparoskopik cerrahi ameliyat edilecek organ karın içine yerleştirilen kamera ile
çıplak göze göre 20 kat daha büyük ve ayrıntılı görünür. Ameliyatın türüne göre giriş
deliklerinin sayısı ve kesi yeri genişliği değişebilir. Hatta tek kesi ile bile bu
ameliyatların bir kısmı yapılabilir. Kesi yeri genişliği ise 0.5-1 cm arasındadır. Böylece
yara daha hızlı iyileşir, ameliyat sonrası günlük hayata daha hızlı dönülür.

Laparoskopik cerrahide yaş sınırı var mı?
Minimal invaziv cerrahi de denilen bu ameliyatlar için herhangi bir yaş sınırı yoktur;
karın içinde gerçekleştirilen ameliyatların tamama yakını bu yöntem ile
gerçekleştirilebilir.

Laparoskopik cerrahi işlemi riskli midir?
İşlemin belirleyicisi, uygulamayı gerçekleştiren cerrahın laparoskopik cerrahi
tecrübesi ve uygulanan merkezin uygun donanıma sahip olmasıdır. Gerçekte
tecrübeli ellerde ve donanımlı merkezlerde bu ameliyatların karın açılarak yapılan
ameliyatlardan (açık ameliyatlar) eksik veya yetersiz tarafları olmadığı gibi çok daha
üstün avantajları mevcuttur.

Laparoskopik cerrahide anestezi olarak ne uygulanır?
Laparoskopik cerrahi genel anestezi ile yapılmaktadır.
Laparoskopik cerrahiyi kim yapar?
Bu ameliyatlar özel zaman ayrılması gereken, başta cerrah olmak üzere tüm
ameliyathane ekibinin ek eğitimler alması ve donanım anlamında farklı aletlerin de
ameliyathanede bulundurulması gereken ameliyatlardır.

Laparoskopik cerrahinin hasta açısından yararları nelerdir?
Laparoskopik cerrahi sonrası hastalar daha az ağrı hisseder ve daha erken hareket
etmeye başlar. İş veya okula dönüş daha hızlı olur. Ameliyat yeri izi açısından daha
avantajlı olan laparoskopik cerrahi ile ameliyat yeri fıtıklarının da önüne geçilebilir.
Hastaların ameliyat olmadan önce bu ameliyatın laparoskopik olarak yapılmasının
avantajları ve varsa dezavatajlarını cerrahları ile tartışmaları en doğru yoldur.

Laparoskopik cerrahi komplikasyonları nelerdir?
Laparoskopik cerrahiyi uygulayan cerrahların bu yöntemle ilgili tüm komplikasyonları
ve komplikasyon yönetimini bilmeleri gerekir. Nadir de olsa karın boşluğuna
yerleştirilen laparoskopik cerrahi aletleri ile çalışırken ameliyat edilen organın
çevresindeki başka organlarda bazı hasarlara yol açılabilir. Son derece nadir görülen
majör ve minör damar yaralanmaları, mide-bağırsak yaralanmaları, mesane
yaralanmaları meydana gelebilir. Diğer komplikasyonlardan biri de fıtık gelişimidir;
fıtık, şeker hastalığı olan ve şişman kişilerde daha fazla risk olabilmektedir. Ancak bu
komplikasyon açık cerrahiye oranla daha düşüktür. Laparoskopik cerrahiyi yapan
cerrahlar bu işlemin nasıl doğru yapılacağını, kriz yönetimini bilmekte ve önlemlerini
buna uygun şekilde almaktadır.

Laparoskopik cerrahi sonrası bakım nasıl olmalıdır?
Hastaların merak ettiği konulardan biri de laparoskopik cerrahi sonrasında ne
yapılması gerektiğidir. Genel anestezinin etkisi ameliyattan 3-4 saat sonrasında
geçmektedir. Laparoskopik cerrahide karın içi karbondioksit gazı ile şişirilmektedir.
Bazen bu gazın bir kısmı karın içinde kalabilmektedir. Bu gaza bağlı olarak hasta
ayağa ilk kalktığında omuzlarında ağrı hissedebilir. Omuz ve ameliyat yeri ağrısı için
hastalar ağrı kesici kullanmaktadır. Laparoskopik cerrahide gizli dikiş kullanılır ve bu
dikişler kendiliğinden erirler. Bu nedenle hastanın yara bakımı için bir şey yapmasına
gerek yoktur. Dikişler kaşınmaya başlarsa bu iyileşmenin göstergesidir. Kesi
yerlerinde morarma olabilir ve bu kendiliğinden geçer. Kesi yerleri 1-2 ay içinde fark
edilmeyecek duruma gelebilir. Eğer kesi yerlerinde kanama, akıntı geliyorsa doktorla
irtibata geçilmelidir. Ameliyat sonrasında ilk 6 saat içinde sıvı gıdalar alınır. Eğer
bulantı veya kusma durumu olmazsa katı gıdalara geçilebilir. Eğer karında bir şişlik
ya da bulantı-kusma olursa doktora bilgi verilmelidir. Ameliyattan sonraki 48 saat
içinde duş alınabilir. Ancak banyoda kese yapılmamalı, ameliyat noktaları
kurcalanmamalıdır. Duşta suyun ve sabunun baştan aşağıya akması yeterlidir. Eğer
ameliyat sonrasında şişkinlik, gaz ya da gaita çıkaramama, idrar yapamama
durumları meydana gelirse yine doktora haber verilmelidir.

Laparsokopik cerrahi sonrası beslenme nasıl olmalıdır?
Ameliyatın türüne göre ortalama 6 saat içinde oral yoldan vücuda sıvı
alınabilmektedir. Eğer bulantı veya kusma olmazsa katı gıdalara geçiş olabilmektedir.
Ancak obezite cerrahisinde ve farklı cerrahilerde beslenme düzeni net olarak doktor
ve diyetisyen tarafından belirlenmelidir.